Mijn column in het Reformatorisch Dagblad van vandaag:

Een sterke vrouw

In de oude vertaling wordt ze ‘deugdelijk’ genoemd, midden in een lange lijst met – naar mijn beleving – afvinkbare vrouwelijke deugden. Iets met wol en vlas, en een lamp die nooit uitgaat. Die van 1951 spreekt van ‘degelijk’, en onvermijdelijk moet ik aan iets donkerblauws denken, al dan niet met rimpeltjes op dijhoogte. Moderne vertalingen kiezen vrijwel allemaal voor ‘sterk’.

Maar wat is sterk, heden ten dage? Zij die wekelijks een vracht boodschappen bij Aldi haalt? Zij die een gezin en een baan heeft, en daarnaast nog Hara-party’s organiseert? Zij die de lippen op elkaar zet en problemen eenvoudig doodzwijgt?  Zuinigheid, vlijt en nuchterheid scoren onder ons hoog. Wij prefereren een sterke vrouw, die haar emoties onder controle heeft.

Zo af en toe kom je er eentje tegen in de literatuur. Laatst las ik ‘Kijk me in de ogen’ van de Zuidafrikaan Jan Huisamen. Het boek is niet zo sterk, de hoofdpersoon wel. Onverzettelijk bleef ze staan in mijn gedachten, handen op de heupen. De kleurlinge Katryn, die bergen werk verzet op de boerderij en haar huis met vaste hand regeert, inclusief haar man. Daarbij laat ze zich niet breken door de pesterijen van haar aartsvijand, Abraham Klink. Tot zover kunnen we best met haar uit de voeten.

Maar ze heeft ook een paar vreemde gaven, die sommigen liever weg willen strepen. De gave om mensen tot op de bodem te doorzien, en de gave om doodzieke kinderen te genezen door ‘oppraten.’ Zoveel geesteskracht, daar worden we bang van, van hier tot in Zuid-Afrika toe. Een mens moet zich niet teveel verbeelden.

Katryn komt voor de rechtbank; ze wordt verdacht van de moord op een zoon van Klink. Maar ze houdt vast aan haar onschuld in dezen, al heeft ze alle schijn tegen en is er uiteindelijk niemand meer die het voor haar opneemt. De kracht van deze vrouw heeft iets heel inspirerends. Zelfs haar tirades jegens de beschuldigers, waar sommige lezers pijn in de buik van krijgen – omdat we onze grieven doorgaans net zolang inslikken tot we er een maagzweer aan overhouden? – vond ik eerlijkgezegd best aanstekelijk. De waarheid maakt je vrij. Katryn stáát, al hoor je haar ruggegraat kraken.

Terwijl ik dit opschrijf, komt er een aangrijpend bericht binnen. En onverwacht vind ik haar: de sterke vrouw. Ze ligt, ze is terminaal. Maar in haar werkt een kracht die alle kennen te boven gaat. Ze laat los wie haar kostbaarder zijn dan robijnen. Ze houdt vast aan de waarheid die niet gezien of bewezen kan worden. Ze richt haar blijde hoop op wat in dit leven alle, álle schijn tegen zich heeft: haar toekomende dag, waar alles wordt rechtgezet en lampen niet meer nodig zijn. Zalig is zij die geloofd heeft.