Een pastoraal werker zonder gebed is als een duiker zonder zuurstoffles. Je bent dwaas als je denkt zonder te kunnen. Helaas leeft dat niet altijd. Soms navigeer ik tijdens een gesprek moeiteloos van ”wat is het probleem” naar ”waar heb je dat eerder in je leven meegemaakt?” tot ”dit is wat je moet doen of (toe)laten”, en vergeet zomaar te bidden.

Maar geregeld komen er mensen op mijn pad die al jaren in beeld zijn bij de ggz. Hun problematiek heet ”complex”. De put waarin ze me laten blikken is onvoorstelbaar diep. Dan voel ik me nadrukkelijk ‘maar’ een pastoraal werker. Iemand die geen traumatherapie kan bieden, nauwelijks weet hoe je een mens met dissociatieve persoonlijkheidsproblematiek benaderen moet. Ik kan ‘alleen maar’ luisteren. En bidden dus. „Maak mij een instrument van Uw vrede. Laat mij licht brengen aan wie in duisternis is…” Dan hangt het niet langer van mij af.

En dan zit er een jonge vrouw tegenover me die zegt: „Zodra ze met me gaan bidden schreeuwt alles in mij: Hou op!” Jarenlang is ze misbruikt. Door iemand die van haar hield (dacht ze) en die haar nodig had (geloofde ze). Hij is ermee weggekomen, als man, als vader, als ambtsdrager in een reformatorische kerk. Zij oogt stevig. Heeft een mooi gezin. Is door alle therapie heen een duizend keer wijzer en mooier mens dan veel leeftijdsgenoten. Maar ze bloedt uit vele wonden. Een misvormde identiteit, kinderen die lijden onder haar psychische problematiek, de onmogelijkheid om normaal intiem te zijn met haar man. Een lichaam dat letterlijk is gaan staan naar onveiligheid en doodsangst. Waarom geneest God anderen wel maar haar niet?

Een verhaal om bij weg te lopen. Wat veel mensen dan ook letterlijk of figuurlijk deden. De eenzaamheid heeft een goede schrijfster van haar gemaakt. Details die ik lees zou ik hier graag delen, om ze op duizend netvliezen te krijgen. Ik doe het niet. Veel vrouwen zouden erdoor getriggerd worden.

Deze gelovige vrouw beleeft bidden als het ‘wegmaken’ van haar verhaal. Net als aandringen op EMDR, op vergeving, op herstel van contact met haar familie. Allemaal goedbedoeld, maar ook wegschuivend. Dek de wonden af. Omwikkel met schoon verband –een advies, een doorverwijzing– en zet het vast met een bewogen, hoopvol gebed. Meer kun je niet doen.

Jawel. We kunnen welbewust niets doen. Zwijgend op de bodem van de put gaan zitten, naast haar, desnoods zeven dagen lang. Luisteren, luisteren, luisteren naar dat pijnlijke verhaal, totdat het helemaal verteld is.

Ik bid niet met haar. Ik laat het doelbewust na. Ik hou mijn mond, machteloosheid en een gevoel van tekortschieten verdragend. Ik laat het bloeden tot God.